Türkiye genelindeki binlerce yıllık yaşa sahip anıt ağaçların tanıtımı ve korunması amacıyla başlatılan proje kapsamında kurulan anitagaclar.gov.tr internet sitesinde, tescilli 10 bini aşkın anıt ağaçtan 883’üne yer verildi.
Sitede, il, ilçe, yaşı, boyu, gövde ve tepe çapı gibi verilere sahip bu asırlık ağaçların tarihi öyküleri de anlatılıyor. Geçmişle günümüz, günümüzle gelecek arasında köprü kurabilecek uzunlukta ömre sahip olan bu anıt ağaçların, yöre tarihinde, mistik kültürde ve folklorda özel bir yeri bulunduğu vurgulanıyor.
Koruma Altındaki Doğal Eserler
Anıt ağaçlar, Korunan Alanların Tespit Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik hükümlerine göre tabiat varlığı olarak sınıflandırılıyor. Bu nedenle, sahip oldukları özellikler sebebiyle her türlü önlem alınarak korunmaları ve doğal miras olarak gelecek nesillere bırakılmaları gerektiği belirtiliyor. Görkemli görünümleri ve uzun ömürleri sayesinde geçmişi geleceğe bağlayan bu ağaçların korunmasının, genç beyinlerde doğa sevgisi ve çevre bilincinin kökleşmesine aracı olduğu ifade ediliyor.
Anadolu’nun Anıt Ağaçları
Proje kapsamında, Anadolu’nun dört bir köşesinden binlerce yıllık tarihe tanıklık etmiş 66 ağaç türü bulunuyor. Bu türler arasında Sedir, Kestane, Doğu Çınarı, Zeytin, Andız, Toros Sediri, Ceviz, Sakız Ağacı, Yalancı Hurma, Menengiç, Mamut, Çam, Meşe, Çitlembik, Porsuk, Kavak, Fıstık, Gürgen, Servi, Ahlat, Palmiye, Kayın ve Ihlamur ağaçları yer alıyor.
En Yaşlı Ağaç Zonguldak’ta
Zonguldak’ın Alaplı ilçesinde bulunan, 2024 yılı itibarıyla yaşı 4 bin 119 olarak hesaplanan Porsuk Ağacı, Türkiye’nin en yaşlı ağacı olarak biliniyor. Tepe çapı 9,5 metre, gövde çapı 245 santimetre, boyu 23 metre olan bu ağaç, Tunç Çağı’na tarihleniyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi’nde yapılan incelemelerde, ağacın sağlıklı olduğu ve insan müdahalesi olmadığı sürece en az 4 bin yıl daha yaşayabileceği kaydedildi.
2000 Yaşını Geçen Ağaçlar
Listede, 2 bin yaşını deviren dört ağaç bulunuyor. Antalya’nın Kumluca ilçesinde 25 metre boy ve 262 santimetre gövde çapına sahip 2 bin 331 yaşındaki Sedir Ambar Katranı, Türkiye’nin en yaşlı ikinci ağacı. Kahramanmaraş Onikişubat ilçesindeki 2 bin 284 yaşındaki Doğu Çınarı, üçüncü sırada yer alıyor. Konya Taşkent’teki 2001 yaşındaki Kokulu Ardıçve Hatay Samandağ’daki 2001 yaşındaki Doğu Çınarı da Türkiye’nin en yaşlı ağaçları arasında bulunuyor.
En Yüksek ve En Geniş Ağaçlar
Türkiye’deki anıt ağaçların en yükseği, 55 metre boyu ile Gümüşhane Torul ilçesindeki 405 yaşındaki Göknar Ağacı. En geniş gövdeye ise, 880 santimetre çapıyla Kastamonu’nun Bozkurt ilçesindeki 805 yaşındaki Doğu Çınarı sahip.
Bin Yılını Geçen Ağaçlar
Listede 1000 yaşını geçen 22 ağaç bulunuyor. Bu ağaçlardan bazıları şunlardır: Adıyaman merkezde 1096 yaşında Doğu Çınarı, Ankara Nallıhan’da 1087 yaşında Kokulu Ardıç, Antalya Elmalı’da 1705 yaşında Kokulu Ardıç, Elazığ Palu’da 1151 yaşında Doğu Çınarı ve Manisa Kırkağaç’ta 1655 yaşında Zeytin.
