TBMM Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığı, parlamento tarihine ışık tutacak arşiv belgelerini dijitalleştirme çalışmalarını hızla sürdürüyor. 30 milyon belge kataloglanırken, bu belgelerden 12 milyonu dijital ortamda erişime açıldı. “Arşiv Yönetim Sistemi” ile Türk parlamento tarihinin önemli kaynaklarına artık çevrim içi erişim mümkün hale geldi.
Kağıtsız Parlamento ve Dijitalleşme Ödülü
Bir süredir uygulanan Kağıtsız Parlamento Projesi ile Türkiye Bilişim Ödülleri’nde birincilik kazanan TBMM, Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’un talimatıyla başlatılan Dijital Parlamento Projesi kapsamında dijitalleşme çalışmalarına ivme kazandırdı.
Arşiv Yönetim Sistemi: Hızlı ve Detaylı Erişim
2022 yılında fizibilite çalışmaları tamamlanan Arşiv Yönetim Sistemi, geçen yıl devreye alındı ve bu yıl veri aktarımı başladı. Sistem, belgeleri kişi adı, yer adı, tarih, belge numarası ve konu başlığı gibi filtrelerle arama imkanı sunuyor. Araştırmacılar, tüm arşiv koleksiyonlarında aynı anda tarama yaparak hızlı ve detaylı bilgiye ulaşabiliyor.
- Dijital görüntü sayısı: 12 milyon (yıl sonuna kadar 1 milyon daha eklenecek)
- Tam metin araştırma imkanı: Sisteme yüklenen belgeler, tam metin olarak araştırılabilecek.
TBMM Arşivinde Bulunan Belgeler
Dijitalleştirilen belgeler arasında Türk parlamento tarihinin en önemli kayıtları yer alıyor:
- İstiklal Mahkemeleri ve Yassıada dosyaları
- Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Ayan belgeleri
- TBMM tutanakları (1920-1960, 1983 sonrası)
- Milli Güvenlik Konseyi ve Danışma Meclisi kayıtları (1980-1983)
- Hatay Devleti belgeleri, İstiklal Madalyaları listeleri
- Kanunlar, kararlar, önergeler ve komisyon raporları
Dergi ve Gazete Arşivleri Dijitalleşiyor
Proje kapsamında 1831’den itibaren yayımlanan 2 bin 459 dergi ve 782 gazetenin dijitalleştirme süreci başlatıldı. Arşiv sistemine şu ana kadar 116 farklı gazeteden yaklaşık 5 milyon görüntü yüklendi.
- Günlük ulusal gazeteler, 1 Ekim 2024 itibarıyla dijital olarak sisteme yükleniyor.
- Açık erişimdeki dergi sayısı: 294
- Açık erişim kullanıcı sayısı: 2 milyon 730 bin
Dijitalleştirilen İçerikler ve Açık Erişim
TBMM’nin açık erişim sistemi, haritalar, siyasi parti yayınları, telif sorunu olmayan gazete, dergi ve kitapları da kapsıyor. Tüm bu belgeler, TBMM çatısı altında çevrim içi hizmet veren Arşiv Yönetim Sistemi sayesinde anlık olarak erişime sunuluyor.
TBMM’nin Geleceği Dijitalleşmede
Dijitalleşme çalışmalarıyla Türk parlamento tarihinin korunması ve erişilebilirliğinin artırılması hedefleniyor. Bu girişim, yalnızca akademisyenler ve araştırmacılar için değil, toplumun her kesimi için tarihi belgeleri erişilebilir hale getirerek büyük bir hizmet sunuyor.
