Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, kuraklığa rağmen sürdürülmekte olan izinsiz mısır ekimi, bölgede mevcut olan enerji sistemini olumsuz etkiliyor. Kaçak sulama kuyuları ile birlikte kullanılan kaçak trafolar, neredeyse orta ölçekli bir şehrin elektrik tüketimine denk bir enerji harcıyor. Enerji dağıtımında hedef olarak belirlenen, kaliteli, kesintisiz ve sürdürülebilir bir altyapı oluşturma amacıyla faaliyetlerini sürdüren Dicle Elektrik, bu durumun iklim krizi ile birleşerek enerji altyapısını zora soktuğuna dikkat çekiyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın su kıtlığı nedeniyle yasakladığı ikinci ürün mısır ekimi, Mardin ve Şanlıurfa’da yasakların ihlal edilerek devam etmesine neden oluyor. Bu yasağı ihlal eden üreticilerin büyük bir kısmı, ruhsatsız sulama kuyuları aracılığıyla kaçak elektrik kaynaklarından faydalanarak mısır ekiminde bulunuyor.
Yasağa Rağmen Büyük Bir Ekim Alanı
Dicle Elektrik’in verilerine göre, 2024 yılında yalnızca Mardin ilinde, 3 bin 762 üretici, yasak olmasına rağmen toplam 613 bin dekardan fazla alanda ikinci ürün mısır ekmiştir. 2025 yılı itibarıyla, Şanlıurfa ve Mardin’de toplamda 1 milyon 647 bin dekar alanda mısır ekimi gerçekleştirildiği gözlemleniyor. Bu tarım alanları, yeraltından yüzlerce metre derinlikten su çekilerek sulanmakta.
Bazı bölgelerde yeraltı sularının 800-850 metre derinlikte olduğu tespit edilmiş olup, bu suya ulaşmak için güçlü elektrikli bir motopompa kullanılıyor. Dicle Elektrik uzmanlarının yaptığı hesaplamalara göre, 100 dönümlük bir mısır arazisinin sulanması için ortalama 130 bin kWh elektrik harcanıyor. Bu miktar, binlerce hanenin aylık elektrik tüketimine eşdeğerdir.
Sulama İhtiyacı ve Etkileri
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, Dicle Elektrik Tarımsal Sulama Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen teknik analizlerin bu durumun somut nedenlerini ortaya koyduğunu vurguladı. Bu bölgede buğday gibi ürünlerin sulama sıklığı genellikle 4 defayken, mısırda bu sayı 8-9’a kadar çıkıyor.
Bunun sonucunda büyük miktarda su ve enerji tüketimi söz konusu oluyor. 100 dönüm mısır arazisinin sulanması için yaklaşık 122 bin ton suya ihtiyaç duyuluyor. Aynı miktardaki su ile 400 dönüm buğday tarlası sulanabilir. Mısırın bu kadar yüksek su ve dolaylı elektrik ihtiyacı, bölgedeki sınırlı kaynaklar üzerinde kıymetli bir yük oluşturuyor. Su yetersizliği sebebiyle getirilen yasaklara uyulmaması, enerji sistemini ciddi anlamda zorluyor ve bu durum yalnızca bölgesel değil, ulusal ölçekte de enerji dengesini tehdit etmekte.
Alternatif Ürünler Umut Taşıyor
Dicle Elektrik, çözüm önerileri olarak mısır yerine daha az su tüketecek ürünlerin tercih edilmesinin önemine dikkat çekiyor. Bu kapsamda, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın %75 hibe desteği ile başlatılan soya denemeleri, umut verici sonuçlar vermeye başlamıştır. Arvas, Şanlıurfa’nın Ceylanpınar ilçesinde yapılan uygulamalarda yüksek verim elde edildiğini ve soyanın, daha az su ve enerji tüketimi ile sürdürülebilir bir alternatif sunduğunu belirtti.
Kuraklık Verileri Üzerine
Tarım Reformu Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan “İklim, Fenolojik Durum ve Sulama İzleme İstatistikleri Haziran 2025” raporu, Dicle Elektrik’in kuraklık ve su kaynaklarının verimli kullanımı konusundaki uyarılarını destekleyen önemli veriler içeriyor. Raporda, Haziran ayında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yalnızca 1,7 mm yağış kaydedilmesi, 1991-2020 yılları arasındaki ortalamaya göre %80 daha az bir miktar olduğu belirtildi.
Aynı zamanda, 1 Ekim 2024 ile 30 Haziran 2025 arasında gerçekleşen su yılı yağışları, ortalamanın %26 altında kalarak son 52 yılın en düşük seviyesinde olduğu tespit edildi. Özellikle Şanlıurfa ve Şırnak çevresinde yaz aylarında sıcaklık rekorları kaydedildi ve bazı ilçelerde 49-50C sıcaklıklar ölçüldü, bu da tarımda su ihtiyacını artırdı.
Kaçak Kullanım Sorunu
Görülen kuraklık durumu, tarımsal sulama amacıyla kullanılan kaçak trafolar üzerinde de etkisini gösterdi. Dicle Elektrik saha ekiplerinin belirttiğine göre, 2025 yılı Ağustos itibarıyla son iki yılda 11 bin 454 kaçak trafo tespit edildi. Arvas, “Bu trafoların 7 bin 49’unun herhangi bir abonelik kaydı bulunmadığını, 4 bin 405’inin ise resmi aboneliği olmasına rağmen kaçak elektrik kullandığını görüyoruz. İl bazında, en fazla kaçak trafonun 6 bin 416 adet ile Şanlıurfa’da tespit edildiğini” söyledi.
Eğitim ve Farkındalık Faaliyetleri
Dicle Elektrik, sadece tespit ve denetim değil, aynı zamanda farkındalık artırıcı faaliyetlerle de sorunun çözümüne katkı sağlamaktadır. Şirket, bağlı bulunduğu Eksim Holding’in “Yeteri Kadar” sosyal sorumluluk kampanyası çerçevesinde, bölgede çiftçilere su ve enerji verimliliği konularında eğitimler sunmaktadır. Ek olarak, İl Milli Eğitim Müdürlükleriyle iş birliği yaparak çocuklara yönelik tiyatro gösterileri, yarışmalar ve eğitim materyalleri ile sürdürülebilirlik konusunda bilinçlendirme çalışmaları gerçekleştirilmektedir.
Yorumlar kapalı.